Anlaşmalı Boşanma Nedir? Şartları ve Süreci (2025 Güncel Bilgi)

Evlilik birliğini sonlandırmanın yollarından biri olan boşanma, tarafların anlaşmasına veya anlaşamamasına göre farklı süreçlerde ilerleyebilir. Eşlerin boşanma ve boşanmanın sonuçları üzerinde mutabık kalarak evliliklerini sonlandırmaları “anlaşmalı boşanma” olarak adlandırılır. Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinin 3. fıkrasında düzenlenen bu boşanma türü, genellikle en hızlı ve en az yıpratıcı boşanma yolu olarak kabul edilir. Peki, anlaşmalı boşanma tam olarak nedir, şartları nelerdir ve süreç nasıl işler?

Anlaşmalı Boşanma Nedir?

Anlaşmalı boşanma, en az bir yıl sürmüş evliliklerde, eşlerin birlikte başvurarak veya bir eşin açtığı boşanma davasını diğer eşin kabul etmesiyle, boşanmanın tüm sonuçları (nafaka, tazminat, velayet vb.) üzerinde anlaştıklarını beyan ettikleri bir boşanma türüdür. Temel özelliği, taraflar arasında çekişmenin olmaması ve sürecin karşılıklı rızaya dayanmasıdır. Bu durum, genellikle daha uzun süren ve taraflar için daha zorlu olabilen Çekişmeli Boşanma Davası sürecinden ayrılır.

Anlaşmalı Boşanmanın Şartları Nelerdir?

Türk Medeni Kanunu’na (TMK Md. 166/3) göre anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için aşağıdaki şartların tamamının sağlanması gerekir:

1. Evlilik Süresi: Evliliğin başlangıcından itibaren en az 1 yıl geçmiş olmalıdır. Bir yıldan kısa süren evliliklerde anlaşmalı boşanma mümkün değildir.
2. Başvuru Şekli: Eşler ya birlikte mahkemeye başvurmalı ya da bir eşin açtığı boşanma davasını diğer eş kabul etmelidir.
3. Hakimin Tarafları Dinlemesi: Hakim, boşanma kararını vermeden önce her iki tarafı da bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmelidir. Tarafların avukatları aracılığıyla anlaşması yeterli değildir; eşlerin duruşmada hazır bulunması ve boşanma isteğini teyit etmesi şarttır.
4. Anlaşma (Protokol): Eşlerin, boşanmanın mali sonuçları (yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, maddi ve manevi tazminat) ve çocukların durumu (velayet, çocukla kişisel ilişki kurulması) konularında anlaşmış olmaları ve bu anlaşmayı mahkemeye sunmaları gerekir. Bu anlaşma, genellikle Anlaşmalı Boşanma Protokolü adı verilen yazılı bir belge ile yapılır.
5. Hakimin Onayı: Hakim, tarafların yaptığı anlaşmayı, özellikle çocukların menfaatlerini göz önünde bulundurarak uygun bulmalıdır. Hakim, gerekli görürse anlaşmada değişiklik yapabilir; bu değişikliklerin de taraflarca kabul edilmesi halinde boşanmaya karar verilir.

Anlaşmalı Boşanma Süreci ve Protokolün Önemi

Anlaşmalı boşanma süreci, genellikle şu adımları içerir:

• Taraflar veya avukatları, anlaşmalı boşanma dilekçesi ve protokolü ile birlikte yetkili Aile Mahkemesi’ne başvurur.
• Mahkeme bir duruşma günü belirler.
• Belirlenen duruşma gününde eşler bizzat hazır bulunur ve protokoldeki anlaşma şartlarını kabul ettiklerini hakime sözlü olarak beyan ederler.
• Hakim, şartların oluştuğuna ve anlaşmanın (özellikle çocuklarla ilgili kısımların) uygun olduğuna kanaat getirirse, tek celsede boşanmaya karar verebilir.

Bu süreçte hazırlanan protokol büyük önem taşır. Protokolde özellikle;

• Çocukların velayetinin kime verileceği, diğer ebeveyn ile kişisel ilişkinin nasıl düzenleneceği (Velayet Davası konularını içerir),
• Çocuklar için iştirak nafakası ödenip ödenmeyeceği, ödenecekse miktarı,
• Eşlerden birinin diğerine yoksulluk nafakası ödeyip ödemeyeceği, miktarı ve süresi (Nafaka Davası konularını içerir),
• Tarafların birbirinden maddi veya manevi tazminat talebi olup olmadığı,
• Varsa, eşyaların veya edinilmiş malların nasıl paylaşılacağı gibi hususlar net bir şekilde belirtilmelidir.

Protokol, mahkeme kararının bir parçası haline gelir ve yasal olarak bağlayıcıdır.

Anlaşmalı Boşanmada Avukatın Rolü

Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanmaya göre daha basit görünse de, özellikle protokolün hazırlanması aşamasında hukuki destek almak önemlidir. Bir Boşanma Avukatı gibi uzman bir avukat, tarafların haklarını koruyan, adil ve ileride sorun yaratmayacak, eksiksiz bir protokol hazırlanmasına yardımcı olur. Ayrıca, sürecin usulüne uygun ve hızlı bir şekilde tamamlanmasını sağlar.

Sonuç

Anlaşmalı boşanma, evlilik birliğini karşılıklı rıza ile, daha hızlı ve daha az maliyetli bir şekilde sonlandırma imkanı sunar. Ancak bunun için kanunun aradığı şartların (en az 1 yıllık evlilik, tam mutabakat, hakimin onayı vb.) eksiksiz yerine getirilmesi ve özellikle tüm sonuçları düzenleyen protokolün dikkatle hazırlanması gerekir. Sürecin sağlıklı ilerlemesi ve hak kayıplarının önlenmesi adına profesyonel hukuki yardım almak yerinde olacaktır.