Türkiye’de yaşayan yabancı uyruklu kişiler için en endişe verici durumlardan biri, haklarında “deport kararı” yani sınır dışı etme kararı verilmesidir. Peki, hukuki anlamda deport kararı nedir? Bu karar, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) çerçevesinde, Türkiye’de kalışı yasalara uygun olmayan veya belirli kuralları ihlal eden yabancılar hakkında, Ankara Valiliği veya Göç İdaresi Başkanlığı tarafından verilen ve kişinin Türkiye’yi terk etmesini zorunlu kılan resmi bir idari karardır. Bu tür kararlar ve sonuçları, Yabancılar Hukuku Avukatı gibi uzmanların alanına girmektedir.

Deport Kararı Ne Anlama Gelir ve Kimler Hakkında Verilebilir?

Deport kararı, hakkında karar verilen yabancının Türkiye sınırları dışına çıkarılması anlamına gelir. Bu karar sadece yabancı uyruklu kişiler hakkında verilebilir; Türk vatandaşları sınır dışı edilemez. Kararın verilmesi için YUKK’un 54. maddesinde sayılan sebeplerden en az birinin gerçekleşmiş olması gerekir.

Deport Kararı Verilme Nedenleri (YUKK Madde 54)

Kanunda belirtilen başlıca sınır dışı etme nedenleri şunlardır:

• Belirli suçlardan mahkumiyet almak.
• Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi olmak veya terörle bağlantılı faaliyetlerde bulunmak.
• Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturmak.
• Vize, vize muafiyeti veya ikamet izni süresini izinsiz olarak 10 günden fazla aşmak (Vize İhlali ve Kaçak Kalma Durumu).
• Geçerli bir çalışma izni olmadan çalıştığının tespit edilmesi (Bu nedenle yasal Çalışma İzni Başvurusu süreçlerine uymak önemlidir).
• Türkiye’ye yasa dışı yollardan girmek veya girmeye teşebbüs etmek.
• Sahte veya yanıltıcı belgeler kullanmak.
• İkamet izni uzatma başvurusunun reddedilmesine rağmen 10 gün içinde Türkiye’den çıkış yapmamak.
• Geçimini meşru olmayan yollardan sağlamak.
• Uluslararası koruma başvurusuna veya statüsüne ilişkin belirli olumsuz durumların ortaya çıkması ve başka bir yasal kalış hakkının bulunmaması.

Bu nedenlerden birinin varlığı halinde, yetkili makamlar (Ankara Valiliği veya Göç İdaresi) yabancı hakkında sınır dışı etme kararı alabilir.

Deport Kararının Sonuçları Nelerdir?

Hakkında deport kararı verilen yabancı için başlıca sonuçlar şunlardır:

• Türkiye’yi Terk Etme Zorunluluğu: Belirlenen süre içinde (veya derhal) ülkeyi terk etmesi gerekir.
• Giriş Yasağı: Kararın nedenine bağlı olarak belirli bir süre (1 aydan 5 yıla kadar, hatta bazı durumlarda süresiz) Türkiye’ye tekrar giriş yapması yasaklanabilir.
• Tahdit Kodu Atanması: Yabancının siciline, sınır dışı edilme nedenini belirten bir tahdit kodu işlenir.
• İdari Gözetim: Sınır dışı işlemleri tamamlanana kadar yabancı, geri gönderme merkezlerinde idari gözetim altına alınabilir (İdari Gözetim Kararına İtiraz ayrı bir hukuki süreçtir).

Kimler Sınır Dışı Edilemez? (YUKK Madde 55)

Kanun, bazı durumlarda sınır dışı etme yasağı getirmiştir. Aşağıdaki kişiler hakkında, sınır dışı etme sebebi bulunsa dahi bu karar verilemez: 1

1. www.goc.gov.tr

www.goc.gov.tr

• Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar (Geri gönderme yasağı ilkesi – non-refoulement).
• Ciddi sağlık sorunları, yaş veya hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler.
• Hayatı tehdit eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar.
• İnsan ticareti mağduru olup destek sürecinden yararlananlar.
• Psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları (tedavileri tamamlanıncaya kadar).

Karara İtiraz Hakkı Var Mıdır?

Evet. Hakkınızda verilen deport kararı idari bir işlem olduğu için yargı denetimine tabidir. Bu karara karşı, tebliğ tarihinden itibaren çok kısa bir süre içinde (mevcut durumda 7 gün) İdare Mahkemesi’nde iptal davası açma hakkınız bulunmaktadır. Bu konuda detaylı bilgi için “Deport Kararı Nasıl Kaldırılır?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Sonuç

Deport kararı (sınır dışı etme kararı), YUKK’ta belirtilen nedenlerle Türkiye’de kalması uygun görülmeyen yabancılar hakkında Ankara’daki yetkili idari makamlarca verilen ve ülkeyi terk etmeyi zorunlu kılan ciddi bir karardır. Vize ihlali, kaçak çalışma, kamu düzenini bozma gibi çeşitli sebeplere dayanabilir ve giriş yasağı gibi önemli sonuçlar doğurur. Ancak bu karar mutlak değildir ve belirli istisnaları vardır. En önemlisi, karara karşı yasal süresi içinde itiraz etme hakkı bulunmaktadır ve bu süreçte profesyonel hukuki destek almak büyük önem taşır.