Kamu İhale Kurumu (KİK), kamu ihalelerinin hukuka uygun, şeffaf ve rekabetçi bir ortamda yürütülmesini denetleyen merkezi organdır. İhale sürecinde idare tarafından yapılan işlemlere veya alınan kararlara karşı yapılan itirazen şikayet başvurularını inceleyerek nihai kararı verir. Ancak KİK tarafından verilen kararların da hukuka aykırı olduğu düşünülebilir. Bu durumda, KİK kararlarına karşı idari yargı yoluna başvurarak iptal davası açma hakkı bulunmaktadır. Bu davalarda en kritik ve dikkat edilmesi gereken husus, dava açma süresidir. Zira bu süreler, hak düşürücü nitelikte olup, sürenin kaçırılması halinde dava açma hakkı tamamen ortadan kalkmaktadır.

Kamu İhale Hukukunda Şikayet ve Dava Süreçleri

Kamu ihale sürecinde hukuka aykırı bir işlemle karşılaşan aday, istekli veya istekli olabilecekler, doğrudan dava açamazlar. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, kademeli bir başvuru sistemi öngörmüştür. Öncelikle ihaleyi yapan idareye şikayet, bu başvurunun sonuçsuz kalması veya verilen cevabın yeterli bulunmaması halinde ise Kamu İhale Kurumu’na itirazen şikayet başvurusunda bulunulması zorunludur. KİK’in bu başvuru üzerine verdiği karar, nihai idari işlem niteliğindedir ve ancak bu karara karşı iptal davası açılabilir.

İdari Yargılama Usulü Kanunu’na göre idari işlemlere karşı genel dava açma süresi 60 gün olmasına rağmen, Kamu İhale Kanunu, kendi dinamiği ve ihalelerin hızla sonuçlandırılması gerekliliği nedeniyle bu kurala önemli bir istisna getirmiştir.

KİK Kararlarına Karşı Açılacak Davalarda Genel Kural

Kamu İhale Kanunu’nun 57. maddesi, KİK kararlarına karşı açılacak davalardaki dava açma süresini özel olarak düzenlemiştir. Buna göre, Kamu İhale Kurumu tarafından verilen nihai kararlara karşı, bu kararların veya belgelerin bildirimini izleyen tarihten itibaren 30 gün içinde yetkili İdare Mahkemesi’nde dava açılması gerekmektedir. Bu 30 günlük süre, genel dava açma süresi olan 60 günden farklı, daha kısa ve özel bir süredir.

Sürelerin Başlangıcı: Tebliğ Tarihinin Önemi

Dava açma süresinin ne zaman başlayacağı, en az sürenin kendisi kadar önemlidir. 30 günlük hak düşürücü süre, KİK kararının davacıya usulüne uygun olarak tebliğ edildiği tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlar. Örneğin, KİK kararının tarafınıza 10 Eylül 2025 tarihinde tebliğ edilmesi durumunda, 30 günlük süre 11 Eylül 2025 tarihinde başlar. Sürelerin hesaplanmasında tebliğ günü sayılmaz. Tatil günleri sürelere dahildir; ancak sürenin son gününün adli tatile veya resmi bir tatil gününe denk gelmesi durumunda, süre bu tatili izleyen ilk iş gününün mesai saati bitimine kadar uzar.

Dava Açma Süresini Etkileyen Özel Durumlar

Her ne kadar genel kural 30 gün olsa da, ihale hukukunun karmaşık yapısı içinde dava açma süresini etkileyebilecek bazı özel durumlar ve dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır.

İlanı Gerekmeyen İhalelerde Süre

Kamu İhale Kanunu, belli parasal sınırların altında kalan veya niteliği gereği ilanı zorunlu olmayan ihaleler için farklı bir düzenleme öngörmüştür. Kanunun 57. maddesine göre, ilanı zorunlu olmayan ihalelerde KİK kararlarına karşı açılacak davalarda da genel kural olan 30 günlük dava açma süresi geçerlidir. Sürenin başlangıcı yine kararın tebliğini izleyen gündür.

Ön Yeterlik veya Yeterlik Değerlendirmesine İlişkin Kararlar

İhale sürecinde, tekliflerin alınmasından önce yapılan ön yeterlik veya yeterlik değerlendirmeleri sonucunda aday veya isteklilerin elenmesine ilişkin KİK kararlarına karşı da dava açılabilir. Bu tür kararlara karşı açılacak davalarda da süre, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 30 gündür. Bu sürenin kaçırılması, ihale süreci devam ederken hakkın kaybedilmesine neden olabilir. Bu nedenle, sürecin her aşamasında tebliğ edilen KİK kararlarına karşı sürelere riayet etmek kritik önem taşır.

Dava Sürecinde “Yürütmenin Durdurulması” Talebi

İptal davası açılması, KİK kararının yürütmesini tek başına durdurmaz. Yani, dava açılmış olsa bile idare ihale sürecine devam edebilir ve sözleşme imzalayabilir. Bunun önüne geçmek için dava dilekçesinde mutlaka yürütmenin durdurulması talep edilmelidir. Mahkeme, KİK kararının açıkça hukuka aykırı olduğu ve uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğacağı kanaatine varırsa, dava sonuçlanana kadar kararın yürütmesini durdurabilir. Bu karar, ihale sürecinin dava lehe sonuçlanana kadar askıya alınmasını sağlar ve hak kaybını önler.

Sıkça Sorulan Sorular

1. KİK’e başvurmadan doğrudan İdare Mahkemesi’nde dava açabilir miyim? Hayır. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre, idarenin ihale sürecindeki işlemlerine karşı öncelikle idareye şikayet, ardından Kamu İhale Kurumu’na (KİK) itirazen şikayet başvurusunda bulunulması zorunludur. Bu yollar tüketilmeden doğrudan açılan davalar, mahkeme tarafından “idari merci tecavüzü” nedeniyle reddedilir. Dava, ancak KİK tarafından verilen nihai karara karşı açılabilir.
2. 30 günlük dava açma süresini kaçırırsam ne olur? 30 günlük süre, hak düşürücü bir süredir. Bu sürenin kaçırılması, KİK kararının kesinleşmesi ve bu karara karşı dava açma hakkının tamamen kaybedilmesi anlamına gelir. Süre geçtikten sonra açılan davalar, mahkeme tarafından “süre aşımı” nedeniyle esasa girilmeden reddedilir.