Türkiye’de çalışmak isteyen yabancı uyruklu kişiler, 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu kapsamında belirlenen şartları yerine getirdikleri takdirde çalışma izni alabilirler. Bu izin, genellikle belirli bir süreye tabidir ve yenilenmesi gerekir. Ancak kanun ve ilgili yönetmeliklerde öngörülen koşulları sağlayan yabancılar, süresiz çalışma iznine de başvurarak Türkiye’de daha kalıcı bir şekilde istihdam olanağı elde edebilir. Peki, süresiz çalışma izni nedir, kimler başvurabilir ve hangi süreçler izlenmelidir? Bu makalede, yabancıların süresiz çalışma iznine ilişkin merak edilen konuları kapsamlı biçimde ele alacağız.

Süresiz çalışma izni, adından da anlaşılacağı üzere, belirli bir süre sınırlaması olmaksızın Türkiye’de çalışma hakkı sağlar. Ancak bu izne başvurabilmek için yabancının Türkiye’de belirli bir süre yasal olarak çalışmış olması ve bazı ek şartları karşılaması gerekir. İdari mevzuatta yer alan bu düzenlemeler, hem ülkenin iş gücü politikasını korumayı hem de uzun vadede istihdama katkı sağlayacak nitelikli yabancı iş gücüne olanak tanımayı amaçlar. Yine de süresiz çalışma iznine hak kazanmak, otomatik olarak Türk vatandaşı statüsü elde etmek anlamına gelmez. Bu nedenle, başvuruda bulunacak kişilerin ilgili mevzuatı yakından incelemesi veya hukuki danışmanlık alması önem taşır.

Süresiz Çalışma İzninin Şartları Nelerdir?

Süresiz çalışma izni, ilk defa çalışma izni alacak yabancılar için değil; belirli bir süre Türkiye’de kanuni olarak çalışmış ve ikamet etmiş kişilere tanınan bir haktır. Bu süreler ve koşullar kanunda detaylı bir şekilde belirtilmiştir. Genel hatlarıyla bakıldığında, aşağıdaki kriterler dikkate alınır:

1. Yasal Çalışma Süresi: Yabancının Türkiye’de kesintisiz ve belirli bir süreyle (genellikle en az 8 yıl) yasal olarak çalışmış olması veya uzun dönem ikamet izni sahibi olması beklenir. Bu süreler, yabancının iş akdinde meydana gelen kısa süreli kesintilere veya işveren değişikliklerine göre farklılık gösterebilir.
2. Düzenli İkamet ve Uyum: Yabancının, Türkiye’de geçerli bir ikamet izniyle bulunması ve kamu düzeni, güvenlik gibi konularda herhangi bir sorun teşkil etmemesi önemlidir. Herhangi bir adli sicil kaydı veya sınır dışı edilme kararı, süresiz çalışma izni başvurusunu olumsuz etkileyebilir.
3. Vergi ve Sigorta Yükümlülükleri: Yabancı çalışanın ve işvereninin sosyal güvenlik ve vergi düzenlemelerine uygun hareket etmiş olması da göz önünde bulundurulur. Aksi durumda, çalışma izninin yenilenmesi veya süresiz hale getirilmesi mümkün olmayabilir.
4. Nitelik ve Katkı Kriterleri: Zaman zaman Türkiye’nin iş gücü politikaları çerçevesinde, nitelikli yabancı çalışanlara öncelik tanınabilmektedir. Bu kapsamda, yabancının eğitim düzeyi, uzmanlık alanı, mesleki sertifikaları ve deneyimi başvuru sürecinde değerlendirilen faktörler arasındadır.

Süresiz çalışma iznine hak kazanan yabancılar, bu izin sayesinde Türkiye’de çalışma ve ikamet haklarını süre uzatma prosedürüne tabi olmadan sürdürebilirler. Ancak yine de Türkiye’deki diğer yasal yükümlülüklerini (adres beyanı, vergi mükellefiyeti vb.) yerine getirmekle yükümlüdürler. Detaylı bilgi ve hukuki destek için [İdari Hukuk] kapsamında uzman avukatlardan danışmanlık alınması süreç yönetimini kolaylaştırabilir.

Süresiz Çalışma İzni Başvurusu ve İtiraz Süreci

Süresiz çalışma izni başvurusu, genellikle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı veya ilgili kurumlar üzerinden yapılır. Başvuruda aşağıdaki adımlar takip edilir:

1. Online Başvuru: Yabancının ve işverenin ilgili sisteme kaydolması, gerekli evrakları PDF formatında yüklemesi ve başvuru formunu doldurması gerekir. Başvuru formunda yer alan bilgiler, gerçeğe aykırı veya eksik olmamalıdır.
2. Belgelerin İncelenmesi: İlgili kurum, sunulan belgeleri mevzuat çerçevesinde değerlendirir. Çalışma geçmişi, ikamet süresi ve vergi-sigorta yükümlülükleri bu aşamada mercek altına alınır.
3. Kararın Tebliği: Başvuru olumlu sonuçlandığında, yabancıya süresiz çalışma izni verilir ve gerekli belgeler düzenlenir. Ret kararı çıkması halinde, bu kararın hukuka uygunluğu tartışılabilir. Yabancının, ret kararına karşı idari itiraz veya iptal davası açma hakkı bulunur.
4. İtiraz ve Dava Süreci: Ret kararı verildiğinde, yabancı veya işveren önce idari makamlara itiraz edebilir. İtirazın olumsuz sonuçlanması durumunda ise idare mahkemesinde iptal davası açılması gündeme gelir. Mahkeme sürecine geçildiğinde, hukuki danışmanlık almak önemlidir. İlgili süreçlerde Hakkımızda sayfamızdan veya Hizmetlerimiz bölümünden uzman avukatların desteğini talep edebilirsiniz.

Süresiz çalışma izni, yabancılara büyük kolaylıklar sağlasa da her başvurunun kabul edileceği garantisi yoktur. Belirli süreli çalışma izinleri sırasında meydana gelen ihlaller, eksik prim ödemeleri veya kamu düzenini tehdit eden durumlar, süresiz çalışma izni almayı güçleştirir. Başvuru formunda küçük bir eksiklik dahi ret ile sonuçlanabileceğinden, başvuru öncesi kapsamlı bir hazırlık yapmak en sağlıklı yoldur. İdari kurumlarla yazışma, belge temini ve yasal prosedürlerin takibi konusunda profesyonel desteğe başvurmak hem zaman tasarrufu sağlar hem de olumlu sonuç alma ihtimalini yükseltir.

Sonuç olarak, yabancılar süresiz çalışma izni alabilir ancak bunun için ciddi şartları yerine getirmek gerekir. Uzun yıllar boyunca Türkiye’de yasal olarak çalışmak, vergi ve sosyal güvenlik yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmek, kamu düzeni ve güvenliği açısından sorun teşkil etmemek bu şartların başında gelir. Süresiz çalışma izni, yabancının Türkiye’de istihdamını kolaylaştırırken, belirli hak ve sorumlulukları da beraberinde getirir. Mevzuatın sıklıkla güncellenmesi nedeniyle, başvuru sahiplerinin güncel düzenlemeleri takip etmesi veya iletişim kanalıyla profesyonel hukuki danışmanlık alması tavsiye edilir.

Sık Sorulan Sorular

Soru 1: Süresiz çalışma izni aldıktan sonra Türkiye’de oturum izni almam gerekir mi?
Cevap: Süresiz çalışma izni, aynı zamanda oturma hakkını da içerir. Ayrı bir ikamet izni almaya gerek yoktur ancak adres beyanı gibi diğer yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekir.

Soru 2: Süresiz çalışma izni sahibi iş değiştirebilir mi?
Cevap: Evet. Süresiz çalışma izni, herhangi bir işverenle çalışma hakkı tanıdığı için iş değiştirme konusunda bir kısıtlama yoktur. Ancak SGK ve vergi bildirimleri güncel tutulmalıdır.

Soru 3: Ret kararı alırsam tekrar başvuru yapabilir miyim?
Cevap: İdari itiraz veya iptal davası sonucunda karar değişmezse ve eksiklikler giderilirse, yeniden başvuru yapılabilir. Başvuruların yenilenmesi öncesinde ret sebebinin ortadan kalktığından emin olmak önemlidir.